Het weer voorspellen met de luchtdruk

Tijdens een trektocht door de vrije natuur heb je niet altijd de beschikking over een "up to date" weerbericht. Maar voor veel buitensporters zoals, kanovaarders, bergbeklimmers en hikers is het erg belangrijk om te weten wat voor weer het de komende uren wordt. Bij naderende storm, sneeuw of onweersbuien dient men namelijk tijdig een veilig onderkomen te vinden. In deze rubriek kun je lezen hoe je met behulp van de natuur het weer voor de komende uren tot maximaal een dag kunt voorspellen.

Luchtdruk Als je zelf het weer wilt voorspellen dan dien je met een barometer of hoogtemeter de luchtdruk in de gaten te houden. De luchtdruk is vrijwel nooit gelijk en verandert continu tussen. De hoogte van de luchtdruk varieert tussen de 930mbar en 1070mbar, is de luchtdruk lager als 1015mbar dan spreken we van een lage luchtdruk. En als de luchtdruk hoger is dan 1015mbar spreken we van een hoge luchtdruk.   (mbar is hetzelfde als hPa) Bij een hoge luchtdruk hebben we over het algemeen mooi weer, of er is mooi weer op komst. Terwijl een lage luchtdruk vaak onstuimig weer zoals wind en of regen brengt. Op de afbeelding rechts zie je een hoogtemeter die ook als barometer is te gebruiken. Wil je zelf het weer voorspellen controleer dan ieder uur de luchtdruk op je hoogtemeter.

In 80% van de gevallen geeft een stijgende luchtdruk een verbetering van het weer aan, en een dalende luchtdruk een verslechtering van het weer.  Snelle veranderingen van de luchtdruk gaan meestal gepaard met veel wind, maar het kan ook een voorbode voor een naderende storm zijn. In de onderstaande tabel staan de heersende luchtdrukken met daarbij de kans op neerslag, uit onderzoek is gebleken dat dit in 8 van de 10 gevallen  ook juist is. Hoewel een hoge luchtdruk doorgaans een bode is voor goed weer kan het toch voorkomen dat er bij een luchtdruk van 1030 mbar tijdens een regenbij 10 tot 15mm regen valt.

Luchtdruk in hPa of mbar	Kans op neerslag
990	80%
1000	70%
1010	40%
1020	20%
1030	10%

De hoogtemeter Een hoogtemeter is een barometer waar de schaal van mbar of hPa is vervangen voor een schaal die de hoogte in meters aangeeft. Sommige hoogtemeters hebben naast de schaal die de hoogte aangeeft ook een schaal die de luchtdruk aangeeft. De gemiddelde luchtdruk op zeeniveau is ongeveer 1013 mbar.  Iedere 8 meter die je in hoogte stijgt zal de luchtdruk 1 mbar dalen, andersom geld natuurlijk dat iedere 8 meter die je daalt de luchtdruk oploopt met 1 mbar. Per 100 meter daling of stijging is het verschil 12,5 mbar. Omdat de luchtdruk op één en dezelfde plek nooit helemaal hetzelfde is dien je de hoogtemeter waar mogelijk te ijken. Geschikte ijkpunten zijn punten waarvan de exacte hoogte bekend is. In de bergen zijn de vaste klimroutes vaak voorzien van de juiste hoogte, maar middels een stafkaart kun je ook de hoogtes van bergtoppen, kerken en andere bezienswaardigheden opzoeken en zodoende je hoogtemeter ijken. Maak er een gewoonte van op ieder punt waarvan de hoogte bekend is je hoogtemeter ook daadwerkelijk te ijken. Dagschommeling Door opwarming en afkoeling van de lucht kan de luchtdruk een beetje schommelen, op de hoogtemeter kan dit verschil 10 meter bedragen. Dit noemen we schijnstijging. Op een normale barometer bedraagt deze dagschommeling ongeveer 1 mbar. Voorbeeld Je hebt de hele dag gewandeld in de Alpen en gaat overnachten in een berghut die zich op een hoogte van 1560 meter bevind. Je ijkt 's avonds voordat je gaat slapen je hoogtemeter op 1560 meter. In de ochtend check je voordat je weer op pad gaat de hoogtemeter, deze geeft nu een hoogte aan van 1640 meter. De berg is natuurlijk in de nacht niet hoger geworden, het verschil wat de hoogtemeter aangeeft is veroorzaakt door een naderend lage drukgebied wat in de meeste gevallen slecht weer met zich meebrengt. Je besluit om je hoogtemeter opnieuw te ijken en te wachten totdat duidelijk is wat het weer gaat doen. Aan het begin van de middag geeft je hoogtemeter een hoogte aan van 1500 meter, wat betekend dat de luchtdruk is opgelopen door een hogedrukgebied. Hogedruk gebieden zorgen doorgaans voor goed weer. Je besluit de hoogtemeter opnieuw te ijken om vervolgens de tocht te vervolgen. Weersomslag Voor bergbeklimmers, buitensporters en watersporters is het belangrijk om te weten of het weer in korte tijd verslechterd. Daarom is het voor deze mensen belangrijk om regelmatig de aanwezige wolken in de lucht te bestuderen en tenminste ieder uur de barometerstand of de hoogtemeter in de gaten te houden. Een weerverslechtering gaat doorgaans gepaard met een snelle daling van de luchtdruk.